📅 Πρώτη δημοσίευση: Ελεύθερος Τύπος, 17 Αυγούστου 2024
✏️ Θ.Μ. Γιάνναρος

🗒️ Το παρόν άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις του συγγραφέα και δεν απηχεί επίσημες θέσεις του φορέα όπου εργάζεται.

Το νέο περιβάλλον πυρκαγιών: γιατί δεν αρκεί η πρώτη προσβολή

Η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η συνεχιζόμενη γεωγραφική επέκταση των ζωνών μίξης δασών-οικισμών και η κλιματική κρίση έχουν εντείνει τα τελευταία χρόνια την πρόκληση της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών παγκοσμίως. Στη χώρα μας, ο δασοπυροσβεστικός μηχανισμός καλείται ολοένα και συχνότερα τα τελευταία χρόνια να αντιμετωπίσει δασικές πυρκαγιές που στο πεδίο αποδεικνύουν ότι ξεπερνούν τα όρια απόκρισης και προσαρμοστικότητας του, ανεξάρτητα μάλιστα από τη συνεχή ενίσχυση με περισσότερα εναέρια μέσα, επίλεκτες ομάδες («δασοκομάντος») και άλλα τεχνολογικά εργαλεία (π.χ., drones). Το νέο περιβάλλον μέσα στο οποίο εκδηλώνεται η φωτιά είναι δυστυχώς εξαιρετικά «φιλικό» προς αυτή, με αποτέλεσμα ακόμα και ο πολύ έγκαιρος εντοπισμός και η άμεση προσβολή να αποδεικνύεται κάποιες φορές ότι είναι αδύνατο να τη σταματήσουν. Αυτό δυστυχώς αποδείχθηκε με καταστροφικό τρόπο στην πρόσφατη δασική πυρκαγιά της βορειοανατολικής Αττικής.

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά σε τέτοιες περιπτώσεις;
Υπάρχει κάποιο «εργαλείο» που θα βοηθούσε σε μια καλύτερη διαχείριση των συμβάντων που δυστυχώς ξεφεύγουν της πρώτης προσβολής και αρχίζουν να λαμβάνουν επικίνδυνες διαστάσεις;

Τι είναι η τακτική ανάλυση της φωτιάς;

Η τακτική ανάλυση της φωτιάς είναι μια προσέγγιση που έχει εφαρμοστεί σε άλλες χώρες (π.χ., Πορτογαλία, Ισπανία, ΗΠΑ, Αυστραλία) και έχει αποδείξει ότι μπορεί να ενισχύσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της δασοπυρόσβεσης.

Όταν εφαρμόζεται, επιτρέπει την ποσοτική εκτίμηση της εξάπλωσης και της συμπεριφοράς μιας πυρκαγιάς (με πόσα χλμ/ώρα κινούνται τα μέτωπα, ποια είναι η θερμική τους ένταση, ποια είναι τα εκτιμώμενα μήκη φλόγας κ.α.), γνώση που είναι απαραίτητη για τη χάραξη τεκμηριωμένων στρατηγικών για τον έλεγχο της πυρκαγιάς.

Με άλλα λόγια, η τακτική ανάλυση της φωτιάς υποστηρίζει την ιεράρχηση των επιχειρησιακών δράσεων στο πεδίο και βελτιστοποιεί την αξιοποίηση ανθρώπινων και τεχνικών πόρων.

Γιατί τη χρειαζόμαστε στο πεδίο

Στην πράξη, η τακτική ανάλυση ξεκινά από το να γνωρίζουμε την ακριβή θέση της περιμέτρου μιας πυρκαγιάς σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ., κάθε 3 ή 6 ώρες). Αυτή η κρίσιμη γεωχωρική πληροφορία συνδυάζεται με δεδομένα για:

• Πυρομετεωρολογικές συνθήκες (επικρατούσες και πρόγνωση)
• Τύπο και κατάσταση βλάστησης
• Τοπογραφικά χαρακτηριστικά

Αυτό επιτρέπει την ποσοτική εκτίμηση της ταχύτητας και της κατεύθυνσης εξάπλωσης, όπως και άλλων κρίσιμων χαρακτηριστικών συμπεριφοράς (π.χ. θερμικά φορτία, μήκη φλόγας).

Τα αποτελέσματα διαβιβάζονται στους λήπτες αποφάσεων (π.χ., επικεφαλής Αξιωματικός του ΠΣ) για την κατάρτιση τακτικών ελέγχου της φωτιάς.

Με απλά λόγια:
Εάν γνωρίζουμε πού και με τι ταχύτητα κινείται η φωτιά, μπορούμε να εκτιμήσουμε πού θα φτάσει, πότε και με ποια συμπεριφορά. Άρα, μπορούμε να αποφασίσουμε πού και πώς να δράσουμε.

Σε διαφορετική περίπτωση, θα καταλήγουμε πάντα να την κυνηγάμε — διακινδυνεύοντας την ασφάλεια των επιχειρούντων στο πεδίο.